Vergi Sistemimizin Yeni Önlem ve Uygulamaları
Dr. Ahmet KAVAK
YMM-PwC Vergi Direktörü
27.09.2024 Tarihinde İst. Ün. S.B.F.’ sinde Gerçekleştirilen Maliye Okulu’nun 100 üncü Yılı Sempozyumunda sunmuş olduğum “ Vergi Sistemimizin Yeni Önlem ve Uygulamaları” Konulu Tebliğin Özeti
02.08.2024 tarih ve 32620 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 7524 sayılı yasa ile vergi sistemimizdeki vergi kanununda yapılan yeni önlemler ve uygulamalara aşağıda yer verilmiştir.
I. Gelir Vergisi Kanunu:
1. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterlere göre teknogirişin şirketi niteliğindeki işverenlerce hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt asgari ücret tutarını geçmeyen kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir.
2. Ticari ve mesleki kazançlarda günlük hasılat tespiti ve gelir vergisi matrahının belirlenmesine yönelik yeni bir vergi güvenlik müessesesi ihdas edilmiştir.
3. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Kanun hükümlerine göre, aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkûr Kanun kapsamındaki faaliyetleri dolayısıyla hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılması öngörülmüş ve Cumhurbaşkanının yetkiler artırılmıştır.
II. Vergi Usul Kanunu:
1. Kanuna eklenen geçici 35 inci maddesinde yer verilenler hariç olmak üzere, 02.09.2024 tarihinden itibaren vergi aslı, uzlaşma ve tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır.
2. Münhasıran sahte belge düzenleme amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiği vergi inceleme raporu ile tespit edilip, mükellefiyeti terk edilenler ile bunlara ilişkin işe başlama bildirimlerinde mükellefiyet tesisi için istenecek teminat miktarı 10 milyon TL olarak belirlenmiş ve teminatın verilme süresi de 60 güne çıkarılmıştır.
3. Tahsilat ve ödemelerin tevsikine yönelik sorumluluk kapsamına, mükellef olmayan ancak işlemlere taraf olan kişiler de dahil edilmiştir.
4. Altın, gümüş, pırlata ve paladyum gibi kıymetli madenler, kıymeti maden ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçların borsa rayici ile değerlendirilmesi esası getirilmiştir.
5. 344 üncü maddede yazı vergi ziyaı cezaları %50 oranında artırılmıştır.
6. 352 inci maddesindeki birinci ve ikinci derecede usulsüzlük cezaları ile 353 ve mükerrer 353 üncü maddesindeki özel usulsüzlük cezalarını tamamına yakını artırılmıştır.
III. Katma Değer Vergisi Kanunu:
1. Gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar, özel tekne ve yatların deniz taşıma aracı olarak kabul edilmediğinden, bu araçlar için limanlarda verilen hizmetler istisna kapsamından çıkarılmıştır.
2. Gümrük Kanununun 167 inci maddesinde yer alan bir kısım malların ithalatında katma değer
vergisi istisnası kaldırılmıştır.
3. Devir ve bölünme nedeniyle birleşen veya bölünen şirket tarafından devredilen katma değer vergisinin devralanlar tarafından indirimi konusu yapılabilmesi vergi inceleme raporuna bağlanması öngörülmüştür.
4. 01.01.2030 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, 5 takvim yılı içinde indirim konusu yapılamayan katma değer vergisinin indirimi engellenmiş olup, söz konusu kdv tutarı indirim kdv hesabından çıkarılarak özel bir hesaba aktarılması ve aktarma tarihinden itibaren 3 yıl içinde mükellefin talep etmesi koşuluyla, zamanaşımına bağlı kalınmaksızın talep tarihinden itibaren bir yıl içinde yapılacak vergi incelemesi yapılıp o yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider kaydedilebileceği, ancak, talebin süresi içinde yapılmaması halinde söz konusu kdv mükellef tarafından gider olarak yazılamayacağı hükme bağlanmıştır.
IV. Serbest Bölgeler Kanunu:
Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında faaliyet gösterenlerin 01.01.2025 tarihinden itibaren gelir/kurumlar vergisi istisnası, imal ettikleri ürünlerin yurt dışı satışlarından sağladıkları kazançlar ile sınırlandırılmıştır.
V. Kurumlar Vergisi Kanunu:
1. 15 ve 30 uncu maddelerine eklenen ve yukarıda (I/3) yer verilen düzenlemede belirtilen ödemelerden kurumlar vergisi tevkifat öngörülmüş ve Cumhurbaşkanının yetkileri artırılmıştır.
2. 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde uygulanmak üzere; emeklilik şirketleri ve 3996 sayılı Kanuna göre yap-işlet-devret modeli kapsamındaki projeler ile 6428 sayılı Kanun hükümlerine göre kamu özel iş birliği modeli kapsamındaki projelerde sözleşmenin tarafı olan şirketlerin kazançlarının %30 oranında kurumlar vergisine tabi olduğu belirlenmiştir.
3. 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanmak üzere, “yurt içi asgari kurumlar vergisi” başlığı altında Kanuna eklenen 32/B maddesinde yer verildiği üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 32 ve 32/A maddeleri dikkate alınarak hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır.
(Ticari Bilanço Kârı + KKEG) – (Yasada Sayılan İndirim ve İstisnalar Toplamı) x %10 olacaktır.
4. Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen Beşinci Kısımda yer verilen (Ek 1 – Ek 13) maddeleri ile Türk Vergi Sistemimize 2024 vergilendirme döneminden itibaren Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi uygulaması getirilmiştir.
VI. Yurt Dışı Çıkış Harcı Hakkında Kanunu:
Yurt dışına çıkışlarda ödenen yurt dışı çıkış harcı 500 Türk Lirası olarak belirlenmiştir.